“Dünya Engelliler Günü” olarak kabul edilen 3 Aralık, engellilerin yaşadığı sorunların ve bunlara yönelik çözüm önerilerinin ortaya konması için bir fırsattır. Gün, modern yaşamın koşuşturmasındaki toplumun dikkatini bir kez daha engellilerin yaşam mücadelelerine çekmek amacındadır.
Birleşmiş Milletler, 3 Aralık’ı her yıl değişik temalarla işler. Bu yılki tema da “Engelliler için Teknoloji Desteği” olarak belirlenmiştir. Teknoloji desteği temasının dikkat çekmek istediği alt konuları ise:
Bu konuda yayımlanan belgeler ışığında konuyu açıklanırsa:
Dünyada sürdürülebilir kalkınma için öngörülen hedeflerden biri de engellilerin karşılaştıkları zorlukların giderilmesi yoluyla toplumla bütünleşmeleridir. Malumdur ki tüm kesimleriyle bütünleşmeden, bazı grupları dezavantajlar yaşarken toplum kalkınması tam bir etkililikle gerçekleşemez. Bu farkındalıkta olan Birleşmiş Milletler, engellilerin bu bütünleşmeye dâhil edilmeleri için günümüzün en önemli gücü teknolojiye dikkat çekmektedir.
Bu temanın işlenmesiyle gündelik yaşamı, endüstriyel üretimi, savunmayı, adalet sistemini, eğitimi kolaylaştıran teknolojiden engelliler için de çözümler bulması beklenmektedir.
Kamu sektörünün politika üreticiliği ve teşvikleri; özel sektörünün de üretim hızı ve kalitesi teknolojinin gücüyle bu kez engelliler için şekillenmelidir. Bu sektörlerin bu konuda engellilere yönelik çıktılar üreterek duyarlılık göstermesi artık “fazladan” bir çabayı değil, karar alma ve üretim gücünü onlara kazandıran toplumlarına bir tür vefayı ifade etmelidir.
Olağanüstü durumlarda zaten tüm toplum kesimlerinde ciddi krizler meydana gelirken normal şartlar altında dahi güçlük yaşayan engeliler, o afet anlarında ya da acil durumlarda kaderlerine bırakılamazlar.
İstatistikler ve bulgular, afet durumlarında engellilerin yaşamlarını kaybetme oranlarının engelli olmayan nüfusa göre, 2 ilâ 4 kat gibi yüksek oranda olduğunu göstermektedir. Engelliler, önceden planlanmamış, başarısız kriz yönetimleri nedeniyle tahliye sırasında ve kurtarma sonrası faaliyetlerden (barınaklar, kamplar ve gıda dağıtımı vb.) daha eksik şekilde yararlanmaktadırlar. Afet riski azaltma ve acil müdahale için gelişen bilişim teknolojilerinin yenilikçi ve yardımcı potansiyellerini engellilerin hayatını kurtarabilecek ve devam ettirebilecek şekilde (erken uyarı, konum belirleme ve yönlendirme uygulamaları, mobil stok kontrolü gibi) kullanılması için duyarlık arttırılmalıdır.
Toplumun bütünleşmesindeki en önemli araçlardan biri olan çalışma yaşamına katılım da temanın ayaklarından birini oluşturmuştur. Çalışmak sadece bir geçim sağlama kaynağı değil aynı zamanda bir sosyal ihtiyaçtır Çalışma hakkı temel bir insan hakkıdır. Ancak, işverenlerin engellilerin iş yetenekleri hakkındaki şüpheleri ve engellilere uygun şartlarda işyeri sağlamadaki maliyetlerden çekinmeleri engellilerin istihdamını güçleştirir. Oysa bu maliyetler tahmin edildiği kadar yüksek değildir. Özellikle işyerlerini dönüştürmeye kolayca yardımcı teknolojiler ve diğer makul önlemlerin kullanımı yoluyla, tüm çalışanların verimlerini arttıracak düzenlemeler yapmak geçmişe göre daha kolaydır. Doğru teknolojilerin kullanımı ile engellilerin tam istihdamını sağlamak mümkündür. Engelli kişilere gösterilen duyarlılık ve saygı ile adil uygulamalara dayalı bir çalışma kültürünün üretim üzerindeki olumlu etkileri, işverenleri bu konuda motive etmelidir. Engellilerin işgücüne tam katılımı için açık, bütünleştirici ve erişilebilir çalışma ortamları oluşturmak için mevcut teknolojilerden destek alınmalıdır.
Engellilerin sorunlarına çare bulmaya çağrı, bu yılki tema ile bir çözüm önerileri listesine dönüşmüş görünmektedir. Başta sadece engelliler için çıkılacağı düşünülen bu yol, tüm toplumun değişimine, kalkınmasına çıkan bir yola dönüşme potansiyelinedir. Toplumuzun üretken gücünü, bu yıl engelliler için teknoloji desteğini kullanarak üretim yapmaya yönelttiğimiz bir yıl olması dileği ile…
Kamuoyuna saygılarımızla.
Hitit Üniversitesi
Engelli Öğrenci Birim Koordinatörlüğü
