Yayınlanma Tarihi: 27 Ekim 2015 Salı
TÜBİTAK - ARDEB “Öğretmen Niteliğinin Geliştirilmesi Yoluyla Eğitim Kalitesinin İyileştirilmesi” Çağrı Programı
Bu destek programının amacı, Ulusal Bilim Teknoloji ve Yenilik Stratejisi çerçevesinde belirlenecek öncelikli alanlarda sonuç odaklı, izlenebilir hedefleri olan, ilgili bilim/teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten ve yurt içinde yapılan Ar-Ge projelerini desteklemek ve bu projeler arasında eşgüdüm sağlamaktır.
Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu kararları, 10. Kalkınma Planı Hedefleri ve Dönüşüm Programı, Milli Eğitim Kalite Çerçevesi ve Milli Eğitim Bakanlığı Stratejik Planı gibi üst politika belgelerinde sürdürülebilir ekonomik ve toplumsal kalkınma için temel becerilerin ve yetkinliklerin geliştirilmesi ulusal bir öncelik olarak belirlenmiştir. Türkiye’nin orta gelir tuzağını aşması ve üst politika belgelerinde hedeflenen ekonomik ve toplumsal kalkınmayı gerçekleştirebilmesi gelecek kuşaklara kaliteli bir eğitim yoluyla temel becerilerin ve yetkinliklerin kazandırılabilmesine bağlıdır. Geçtiğimiz on yıl içinde eğitim kalitesiyle ilgili tartışmaların büyük ölçüde öğretim programları ve kısmi olarak da ders kitapları üzerinden yürütüldüğü görülmektedir. Öğretim programlarının ve öğretim materyallerinin öğrenci ile buluştuğu noktada bu buluşmayı anlamlı ve etkili kılacak olan, öğretmen ve öğretmenin sahip olduğu niteliklerdir. Ayrıca geçtiğimiz on yıl içinde öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin belirlenmesi, bazı alanlar için özel alan yeterliklerinin belirlenmesi, “Öğretmen Strateji Belgesi” taslağının hazırlanması ile ilgili çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, öğretmen niteliğinin geliştirilmesi yoluyla eğitim kalitesinin iyileştirilmesi için kanıta dayalı politikalar geliştirmeyi sağlayacak Ar-Ge kapasitesi ve faaliyetleri oldukça sınırlı kalmıştır. Bu sınırlılık sebebiyle “Öğretmen Niteliğinin Geliştirilmesi Yoluyla Eğitim Kalitesinin İyileştirilmesi” alanında bir çağrı programı oluşturulmasına ihtiyaç duyulmuştur.
Öğretmen niteliğinin geliştirilmesi yoluyla eğitim kalitesinin iyileştirilmesine yönelik, kanıta dayalı eğitim politikaları oluşturabilmek için bu çağrı programının kapsamı aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:
* Öğretmenlik algısı,
* Öğretmenlerin ödev, görev ve rolleri,
* Öğretmenlik mesleği genelinde ve alanlar özelinde etkili öğretimi destekleyen strateji, yöntem ve teknikler,
* Alanlar bazında etkili öğretmen nitelikleriyle bu nitelikleri kazandırmada etkililiği ulusal ölçekte test edilmiş ve kanıtlanmış mesleki gelişim program, strateji ve faaliyetleri.
Bu çağrı programının kapsamı, fiilî olarak öğretmenlik görevinde olanlarla sınırlıdır. Mevcut öğretmen nüfusunun yaklaşık %50’sinden fazlası 10 yıldan daha az deneyime sahiptir. Bu öğretmenlerin, var olan eğilimler de dikkate alındığında ortalama 20 ile 30 yıl arası bir süre eğitim sistemi içinde fiilî olarak öğretmenlik görevinde kalmaları beklenmektedir. Öğretmen nüfusunun genç olması, sistemin içinde bulunan öğretmenlere odaklı bir programın yaygın etkisinin daha yüksek olmasını sağlayacaktır.Öğretmen niteliğinin geliştirilmesi yoluyla eğitim kalitesinin iyileştirilmesi için öğretmen ve öğretim kalitesini etkileyen faktörlerin ve öğretmen niteliklerinin öğrenci başarısı üzerindeki etkilerinin incelenmesi; öğretmenlere yenilikçi öğretim strateji, yöntem ve teknikleri kazandırmaya yönelik öneriler geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amacı gerçekleştirmek için çağrı programının hedefleri şunlardır:
a) Öğretmenlik mesleğine, öğretmenlerin ödev, görev ve rollerine ilişkin algıların neler olduğunun, nasıl şekillendiğinin ve bu algıların eğitim kalitesini nasıl etkilediğinin belirlenmesi: Bu hedef kapsamında öğretmenlik mesleğine, öğretmenlerin ödev, görev ve rollerine ilişkin algılar ile olguların karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi, eğitim kalitesini olumsuz etkileyen algıların yönetimi ve değiştirilmesi, olguların farkındalığının sağlanması ve eğitim kalitesini olumlu yönde etkileyen algıların geliştirilmesi için strateji, yöntem, tekniklerle ilgili faaliyetler geliştirilerek test edilmelidir.
b) Uluslararası düzeyde rekabet edebilecek öğretmenin niteliklerinin alanlara/öğretim kademelerine özgü araştırılması ve mevcut öğretmen eğitimi uygulamalarının bu niteliklere göre incelenmesi: Bu hedef kapsamında etkili öğretmenlerin niteliklerinin belirlenmesi, bu niteliklerin sınıf ortamında öğretmen-öğrenci etkileşimini ve öğrencilerin başarısını hangi strateji, yöntem ve tekniklerle nasıl etkilediğinin belirlenmesi beklenmektedir.
c) Uluslararası düzeyde rekabet edebilecek öğretmenin niteliklerini kazandıracak hizmet içi öğretmen eğitimi programlarının geliştirilmesi ve test edilmesi: Bu hedef kapsamında öğretmenlerin sürdürülebilir mesleki gelişimlerini sağlayacak destek mekanizmaları oluşturulmalı; bunlar strateji, yöntem, teknik ve faaliyetler geliştirilerek test edilmelidir.
d) Hizmet içindeki öğretmenlerin iyi uygulamalarının araştırılarak alan eğitim ve öğretimine dönük konu/kavram temelli modüllerin geliştirilmesi ve bu modüllerin hizmet içi eğitim sürecinde mesleki gelişim yönünden test edilmesi: Bu hedef kapsamında alanlar bazında etkili öğretim için gerekli niteliklerin kazandırılmasını sağlayacak strateji, yöntem, teknik ve faaliyetler geliştirilerek test edilmelidir.
Çağrıya Özel Hususlar
* Önerilecek projeler küçük, orta veya büyük ölçekli projeler olarak hazırlanabilir.
* Ulusal ölçekte test edilmiş ve kanıtlanmış mesleki gelişim programları, stratejileri ve faaliyetlerinin belirlenmesi ile eylem araştırmasına dayalı gelişimsel nitelikteki projelerin orta ölçekli veya büyük ölçekli olması önerilmektedir.
* Farklı disiplinlerden araştırmacıların proje ekibinde görev alması ve konunun disiplinler arası bir yaklaşımla ele alınması önerilmektedir.
* Orta ve büyük ölçekli projelerin farklı kurum/kuruluşlarda yürütülen ve birden fazla kurumun yer aldığı alt projelerden oluşması (bir proje en fazla 1 ana ve 3 alt projeden oluşabilir) ve üniversite/kamu/özel sektörün katılımıyla gerçekleştirilmesi önerilmektedir.
* Bu çağrı kapsamında önerilecek projelerin, kanıta dayalı eğitim politikaları oluşturma sürecine katkı sunması gerektiği dikkate alındığında, ülke genelini temsil edebilecek şekilde ulusal ölçekte planlanması gerekmektedir.
* Bu çağrı kapsamında salt durum tespitine ve/veya altyapı oluşturmaya yönelik projeler desteklenmez.
* Öğretmen niteliklerinin geliştirilmesine yönelik yapılacak uygulamalar; öğretmen niteliklerinin yanında, sınıf ortamına yansımaları, öğrenci başarısı üzerindeki etkileri ve bunların kalıcılıklarının test edilmesini sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır.
* Bu çağrı kapsamında önerilecek projelerin öğretmenlerin genel mesleki niteliklerine odaklanan proje önerilerinden ziyade, aşağıdaki boyutlardan bir ya da birkaçını içermesi önemli görülmektedir:
* Alana özgü öğretimin kalitesini etkileyen, gözlenebilir niteliklerin belirlenmesi,
* Bu nitelikleri artırmaya yönelik stratejiler, yöntemler ve tekniklerin geliştirilmesi, test edilmesi ve etkililiğinin gösterilmesi,
* Öğretmenin ihtiyaç duyduğu anda bilgiye erişimini kolaylaştıracak mekanizmaların ve ortamların tasarlanması ve test edilmesi.
* Önerilecek projelerin, proje amacı ile ilgili sistematik bir içerik analizi ve/veya meta analiz ve sağlam bir kuramsal altyapı içermesi beklenmektedir. Ancak içerik analizi ve/veya meta analiz yapılması tek başına bir proje olarak kabul edilemez.
* Önerilecek projelerin öğretmen niteliğinin geliştirilmesi yoluyla eğitim kalitesinin iyileştirilmesi alanında geniş kapsamlı ve sistematik içerik analizleri ve/veya meta analizler yapmaları, bu analizlerin öğretmen etkisini belirlemeye yönelik girdi temelli (çoğunlukla regresyon modellemeleri kullanan) çalışmalardan ziyade, süreç temelli (deneysel veya eylem araştırmaları) çalışmaları kapsayacak şekilde tasarlanması beklenmektedir.
* İkinci aşama başvurularında gerekli olan MEB Yasal İzin Belgesi ile Etik Kurul Onay Belgesi sürecinin gecikmeden başlatılması önerilmektedir.
* Proje bütçe kalemleri arasında dengeli bir dağılım olması beklenir.
* Önerilecek projelere, yeni üniversitelerden (2006 yılından itibaren kurulmuş üniversiteler) proje yürütücüsü ve/veya araştırmacıların katılımının sağlanması teşvik edilmektedir(*).
(*) Bilimsel değerlendirme sırasında aynı/yaklaşık puan alan proje önerilerinden belirtilen koşulu sağlayanlara bütçe imkanları da gözetilerek öncelik sağlanacaktır.
Çağrı Takvimi
* Elektronik başvuru çıktısının ıslak imzalı nüshasının belirtilen tarih ve saate kadar Kuruma ulaştırılması gerekmektedir.
PROJE SÜRESİ
* Küçük Ölçekli projelerin süresi en fazla 24 ay,
* Orta ve Büyük Ölçekli projelerin süresi en fazla 36 aydır.
PROJE BÜTÇESİ
* 2015 yılı için, her üç ölçekte ayrı ayrı desteklenecek projeler için destek alt ve üst limitleri (Burs dahil, Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ), Kurum hissesi ve yurtdışı araştırmacı giderleri hariç) aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
* Küçük Ölçekli projeler: 500.000 TL’ye kadar
* Orta Ölçekli projeler: 500.001 - 1.000.000 TL
* Büyük Ölçekli projeler: 1.000.001 - 2.500.000 TL
* Talep edilebilecek toplam makine-teçhizat, hizmet alımı ve burs miktarlarının üst sınırları, çağrı özelinde belirlenerek çağrı duyurularında ilan edilen tutarları aşmamalıdır.
* Proje bütçe kalemleri arasında projenin özelliğine bağlı olarak dengeli bir dağılım gözetilir.
* Özel sektörün yer aldığı projelerde ilgili özel kuruluşa verilecek makine-teçhizat bedelinin % 50’si TÜBİTAK tarafından karşılanır.
* Altyapı oluşturmaya yönelik olan projeler desteklenmez.
* Proje yürütücüsü, araştırmacı ve proje danışmanlarına 2015 yılında ödenebilecek PTİ üst limitleri aşağıdaki gibidir:
* Proje yürütücüsü için: 2.000 TL/ay
* Proje yöneticisi için: 2.500 TL/ay
* Araştırmacı için: 1.000 TL/ay
* Danışman için: 1.500 TL/yıl (Araştırmacıların toplam alacağı PTİ miktarı, proje yürütücüsünün alacağı toplam PTİ’yi geçmemek üzere, projeye yapacakları katkı oranları dikkate alınarak hesaplanır.)
* Orta ve Büyük Ölçekli projelerde alt proje PTİ hesaplamasında ilgili alt projenin süresi dikkate alınır.
* Orta ve Büyük Ölçekli projelerde her bir alt proje yürütücüsü ve araştırmacıları aynı PTİ oranlarından faydalanabilirler.
* Bu destek programı kapsamında desteklenen Orta ve Büyük Ölçekli projelerde Yurt içi ve/veya yurt dışı bilimsel toplantılara katılım/çalışma ziyareti için verilecek destek miktarı Bilim Kurulunca 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında belirlenen limitlerin sırasıyla en fazla 2 ve 3 katı olabilir.
* Bu destek programı kapsamında beklenen proje çıktılarının ilgili paydaşlar ile paylaşılmasına yönelik yapılacak toplantı, çalıştay vb. çalışmalar için proje bütçesinde en fazla 30.000 TL’ye kadar ödenek talebinde bulunulabilir.
Kimler Başvurabilir?
A. Proje Yürütücüsü, Araştırmacı (yurt dışı araştırmacı hariç) ve Danışmanlar
Proje ekibinde yer alacak yürütücü, araştırmacı veya danışmanların;
* Üniversite personeli olmaları durumunda, doktora/sanatta yeterlik/tıpta uzmanlık derecesine sahip olmaları gerekmektedir. (Bu koşul eğitim ve araştırma hastanelerinde çalışanları da kapsamaktadır.)
* Kamu kuruluşları veya özel kuruluşlarda çalışmaları durumunda, en az dört yıllık üniversite lisans eğitimi almış olmaları yeterlidir.
Proje yürütücüsü, projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olmak zorundadır. Özel kuruluşun yer aldığı projelerde (*) proje yürütücüsünün, programın son başvuru tarihinden önce en az altı ay süresince ilgili özel kuruluşta çalışıyor olması gerekir.
Proje yürütücüsü ve araştırmacıların (yurt dışı araştırmacılar hariç) Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet etmeleri gerekir. (Yabancı uyruklu bir kişi Türkiye sınırlarındaki bir kurum/kuruluşta görev yapmak koşulu ile projede yürütücü/araştırmacı olarak görev alabilir)
Proje yürütücüsü zamanın en az %40’ını projeye ayırmak zorundadır.
Orta ve Büyük Ölçekli projeler farklı kurum/kuruluşlarda yürütülen alt projelerden oluşabilir. Bu projelerde alt proje yürütücülerinden biri proje yöneticisi olarak protokolde belirlenir.
Projedeki katkı oranı %10’un altında olan kişiler araştırmacı olarak görev alamazlar.
Orta ve Büyük Ölçekli projelerde özel sektörün katılımı beklenir. Bu konudaki gerekliliğe çağrı duyurusunda ayrıca yer verilir.
Kamu kurumları/kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında olmayan proje personeline 1007-TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı Usul ve Esasları kapsamında belirlenen ücret ödenir.
Herhangi bir kuruluşta çalışmayan emekliler, PTİ almamak şartıyla proje ekibinde araştırmacı veya danışman olarak görev alabilirler. (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun’un 16. maddesinin 2. fıkrasında PTİ ödemelerine ilişkin olarak yer alan ifade gereğince, sadece kamu kurum veya kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında bulunanlara PTİ ödemesi yapılabilmektedir). Emeklilerin, proje yürütücüsü olarak görev alabilmeleri için mutlaka herhangi bir kuruluşta tam zamanlı olarak çalışıyor olmaları gerekmektedir.
Bir projede danışman (***) yer alabilmesi için projenin özel uzmanlık gerektiren konu ya da konularının olması ve bu hususun proje önerisinde gerekçeli olarak belirtilmesi gerekir. Bir projede görev alacak danışman sayısı o projedeki özel uzmanlık gerektiren konu sayısı ile sınırlıdır.
B. Yurt Dışı Araştırmacı
Yurt dışı araştırmacıların projede yer alabilme koşulları ve bu kişilere yapılabilecek ödemelerle ilgili kurallar aşağıda sıralanmıştır:
Desteklenen projelerde, her ziyarette yol dahil 30 gün veya daha uzun sürelerle projede görev almak şartıyla, yurt dışında ikamet eden yabancı/TC uyruklu araştırmacılar, yasal yükümlülükleri projenin yürütüldüğü kuruluşa ait olmak üzere araştırmacı olarak görev alabilirler.
Projede görev alacak yurt dışı araştırmacının, ülkemizdeki araştırmacıların yetkinliğinin sınırlı kaldığı projenin bir bölümünü proje ekibiyle ülkemiz kurumlarında yürütecek ve yönlendirecek nitelikte olması gerekmektedir.
Söz konusu araştırmacıların geliş-gidiş seyahat masrafları ve projede görev aldıkları döneme ait, yurtdışında aldıkları tam zamanlı aylık brüt ücretlerinin %50’si kadarı projeden hizmet alımı olarak karşılanır. Araştırmacının kendi ülkesinde almakta olduğu aylık ücretin % 50’sinin, Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen ”Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı” kapsamında sağlanan en yüksek aylık ücretin altında olması durumunda, Konuk Bilim İnsanı Destekleme programı kapsamında sağlanan en yüksek aylık ücret esas alınır.
Bu şekilde gelecek olan araştırmacılar TÜBİTAK tarafından desteklenen birden fazla projede görev alabilir ancak bir projeden ücret alabilirler. Bir projede görev alacak yurtdışı araştırmacının sayısı bir kişi ile sınırlıdır.
Söz konusu araştırmacılara yapılacak ödemeler, programın destek limitinin dışında tutulur.
C. Bursiyerler:
Türkiye’deki yüksek öğretim kurumlarında lisans* ve lisansüstü (Yüksek Lisans ve Doktora) eğitimlerine devam etmekte olan "öğrenciler" veya öğrenci statüsündeki "Araştırma Görevlileri" ile doktora sonrası araştırmacılar** bursiyer olarak proje ekibinde yer alabilirler.
BİDEB’den tam burs alan Lisansüstü ve Doktora Sonrası Bursiyerler için projeden de ek burs ödemesi yapılabilir. BİDEB bursu ve projeden yapılacak ek burs ödemesinin toplamı, belirlenen aylık burs limitlerini aşamaz. BİDEB’den kısmi burs alanlara projeden ayrıca burs ödemesi yapılmaz. TÜBİTAK’ın desteklediği herhangi bir projeden burs alanlar ise, ikinci bir projede bursiyer olarak görev alamazlar.
(*) Lisans bursiyerlerinde aranan koşullar:
* Herhangi bir kurum/kuruluşta çalışmama,
* Türkiye’de kurulu bir yükseköğretim kurumunun lisans programında 3. sınıf ve üzeri öğrencisi olmak,
* Üniversitenin not sistemi esas olmak üzere, hazırlık hariç önceki yılların ağırlıklı genel not ortalamasının en az 4 üzerinden 2,5 veya 100 üzerinden 65 olması veya bölümünde hazırlık sınıfı hariç önceki yıllara ait ağırlıklı genel not ortalamasında ilk %20 lik dilime girilmiş olması.
* Bir projede aynı anda en fazla 2 (iki) lisans öğrencisi bursiyer olarak yer alabilir.
* Bursun devamlılığı için başlangıçtaki şartlar aranmaz. Ancak öğrencinin sınıfta kalması durumunda bursu kesilir.
(**) Doktora Sonrası Araştırmacı bursiyerlerinde aranan koşullar:
* Doktoralı olup herhangi bir kurum/kuruluşta çalışmama,
* 40 yaşını doldurmamış olma,
* Doktora/tıpta uzmanlık derecesinin alındığı tarih ile ilgili programın son başvuru tarihi arasında kalan sürenin 5 yıldan fazla olmaması.
HİTİT ÜNİVERSİTESİ PROJE KOORDİNASYON BİRİMİ
