Alaca ilçesine bağlı Örükaya köyünde bulunan ve geçmişi günümüzden yaklaşık 2 bin yıl öncesine uzanan antik su bendinin turizme kazandırılması için hazırlanan Örükaya Arkeolojik Araştırma Projesi ile Üniversitemizin ilk arkeolojik kazısı başlatıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığının izni, Çorum Valiliği, Hitit Üniversitesi ve Çorum Müzesi Müdürlüğünün işbirliğinde gerçekleştirilen Örükaya Kazıları, Çorum İli sınırlarında Üniversitemiz himayesinde gerçekleştirilen ilk arkeolojik kazı ve araştırma projesi olması, ayrıca Çorum İlinin kültür mirası zenginliğine bir yenisi ekleme hususunda rol üstlenmesi açısından büyük önem arz etmektedir.
Örükaya yerleşimi ve bendinin tespiti, bölgenin Demir Çağı, Helenistik ve Roma dönemi tarih ve arkeolojisine önemli katkılar sağlayacağı ön görülmektedir. Bend, iki ana kaya bloğunun arasının bosajlı kesme taşlarla örülmesi ile inşa edilmiş, görkemli bir görünüme sahiptir. Bu yapı, bilinen baraj sistemlerinden farklı olarak bendin ortasında yer alan kemerli su tahliye bölümü ile bir çeşme binası olarak da kullanılmış gibi görünmektedir. Gerçekleştirilmekte olan kazılar neticesinde, baraj yapısının inşa sürecine ışık tutacak bilgiler elde edilmeye başlanmış, yerleşim bölgesinde yürütülen çalışmalar da ise kültürel tabakalanmaya ışık tutacak bilgiler elde edilmektedir.
Çorum Valisi Kılıç ve Rektörümüz Prof. Dr. Alkan’dan Kazı Alanına Ziyaret
Çorum Valisi Necmeddin Kılıç, Rektörümüz Prof. Dr. Reha Metin Alkan, İl Kültür ve Turizm Müdür V. Ömer Arslan ve Müze Müdürü Dr. Önder İpek ile birlikte kazı alanını ziyaret ederek Üniversitemiz Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Örükaya Arkeolojik Araştırma Projesi Bilimsel Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Emine Sökmen’den kazı çalışmaları hakkında bilgiler aldı.
Üniversitemiz Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Örükaya Arkeolojik Araştırma Projesi Bilimsel Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Emine Sökmen, 14 gündür bölgede çalışmalar yaptıklarını dile getirerek “Barajdaki çalışmalarda barajın tarihi ile ilgili ve inşaat süreci ile ilgili önemli bilgilere sahip olduk. Öncelikle dört basamaklı payanda ile bütün yapının desteklendiğini anladık. Ayrıca kemerde bulunan sürgü sistemiyle arkada toplanan suyun kontrollü bir şekilde salındığını anladık. Bunlar 14 günde elde ettiğimiz bilgiler. Gördüğümüz su bendi, iki kaya arasına örülmüş bir bent. Yaklaşık 16 metre yüksekliğinde. 40 metre de genişliği var. Arkada üzerinde duran derenin suyunu toplamak için yapılmış bir bent. Bu suyun toplanması buradan kontrollü şekilde salınması çok büyük bir mühendislik bilgisinin olduğunu bize gösteriyor. Bu tür yapıya Anadolu’da herhangi bir örneğine rastlamadık. Literatür çalışması yaptığımızda dünyada da böyle bir örneğin olmadığını gördük. Suyu tutmak ve depolamak amacıyla kullanılmış gördüğünüz kemer yapısı ve suyun kontrollü salınımı gibi bilgileri elde ettikçe acaba burası bir çeşme binası gibi mi kullanılmış olabilir diye aklımıza geldi. Ancak bunlar şu anda farazi bilgiler. Önümüzdeki yıl içerisinde daha çok bilgiye sahip olacağız. Bu bendin ve yerleşimin tarihi ile ilgili daha çok bilgi elde edeceğiz. Bendin çekirdek kısmında bulunan harçtan dolayı ilk başta bize Roma olarak görüldü. Ancak yerleşimde herhangi bir Roma bulgusuna rastlamadık. Taşların işlenme tekniğiyle Helenistik gibi gözüküyor” diye konuştu.
Kısa süre önce Çorum Valisi Necmeddin Kılıç ve AK Parti Çorum Milletvekili ve TBMM İdare Amiri Salim Uslu ile birlikte yapılan ziyaret sonrasında kazı alanında çalışmaların başlatıldığını ve böylesi güzel bir hale gelmesinin memnuniyet verici olduğunu ifade eden Rektörümüz Prof. Dr. Reha Metin Alkan, Üniversitemizin akademik alt yapısı ile Müze Müdürlüğünün sahip olduğu gerekli altyapının harekete geçirilmesinde maddi kaynakların önemli olduğunu belirtti. Rektör Prof. Dr. Alkan, “Valimiz büyük bir destekle bu çalışmalara hız verdi ve birkaç ay sonrasında bu desteklerin somut karşılıklarını görmek çok keyif verici. Üniversitemizin adı ‘Hitit’. Hitit Uygarlığının olduğu bir yerdeyiz ve Üniversitemizin ortak olarak da olsa ilk kazısı. Burasının turizme kazandırılacak akademik pek çok bulguya ulaşılacak güzel bir alan olduğunu düşünüyorum. Arkeoloji bölümümüz için gerçek bir hazineye ulaştığımızı düşünüyorum. Bize olan güvenize ve bu güveni boşa çıkartmadığı için arkadaşlarımıza ve destek veren herkese teşekkür ediyorum” dedi.
Çorum Valisi Necmeddin Kılıç ise Örükaya’da bir tarih hazinesinin çıkacağını belirterek, “Bu tarih hazinesi Roma ve Roma’daki tarihi eserlerle yarışacak ve hatta onların çok üstünde, ötesinde bir hazine olduğu görülecek” diye konuştu. Antik Örükaya barajındaki kazı çalışmaları için 2 ay önce bölgede çalışma başlatıldığını hatırlatan Vali Necmeddin Kılıç, “2 ay sonra gelinen nokta heyecan verici. Anadolu’nun medeniyetler beşiği ilkesinden hareketle Anadolu’nun da medeniyet merkezi olan Çorum’un tarihi kıymetlerinin gün ışığına çıkarılması açısından burayı önemseniyoruz. Burada gördüğümüz tablo bize heyecan verdi. Eğer düşündüklerimizi burada bulabilirsek, tahmin edilen tarihi hazineyi açığa çıkarabilirsek, tarihi hazine Çorum’un güncel tarihi hazinesi haline gelebilir. Burası bir darphane haline gelebilir. Burası yüz binlerce turisti ağırlayan, gelen yüz binlerce turistin bıraktığı katma değeri ilin ekonomisinin hayrına döndürebilen bir çalışma haline gelebilir” dedi.
“Akademisyenlerimizin ve müzemizin talepleri doğrultusunda buraya kuvvetli bir ekip ile gireceğiz. Burada bir tarih hazinesi çıkacak. Bu tarih hazinesi Roma ve Roma’daki tarihi eserlerle yarışacak ve hatta onların çok üstünde, ötesinde bir hazine olduğu görülecek. Bölgede arkeopark yapılmasına yönelik çalışmalar da yapılacak. Çorum’un zenginliğine bir zenginlik daha katacak. Bu da Çorum’u uluslararası arenada daha fazla tanınır hale getirir. Çok önemli bir keşifle karşı karşıyayız. Elimizin altında bir hazine var. Bu hazine Çorum’un yarınlarını hayırla, iyilikle, güzellikle etkileyebilir” diyen Vali Kılıç, Örükaya’daki çalışmaları Çorum’un turist hedefine imkân sağlayacak bir çalışma olarak niteleyerek “Burada verilen emek insanlığın, insanoğlunun kadim medeniyetlerini ortaya çıkararak bugüne taşıyacak bir çalışma. Geçmiş medeniyetlerin geldiği seviyeyi bize anlatan, Çorum’un zenginliklerini, potansiyelini açığa çıkaracak ve Çorum’un yarınlarına koyduğumuz daha çok turist hedefine imkân sağlayacak bir çalışma” şeklinde konuştu.
