Hitit Üniversitesi (HİTÜ) Mühendislik Fakültesi’nde yürütülen proje kapsamında, gömülü kara mayınlarını tararken yaşanan patlama riskini ortadan kaldıracak pasif sensörlü mayın dedektörü geliştirildi.
Üniversitemiz Mühendislik Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Fatih Işık ve Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Cemal Yılmaz’ın danışmanlığında, HİTÜ Mühendislik Fakültesi öğretim elemanı Arş. Gör. Çağrı Suiçmez tarafından yürütülen “Manyetik Anomali Yöntemi İle Gömülü Cisimlerin Tespit Edilmesi” başlıklı proje kapsamında, yeni nesil mayın geliştirmeye yönelik çalışmalar tamamlandı.
Ar-Ge ve ürün geliştirme çalışmaları 2 yıl süren ve yazılımına kadar tamamı milli olan yeni nesil mayın detektörü, yapay zeka algoritması sayesinde el yapımı patlayıcıları büyüklüğüne göre ayırt ederek sınıflandırabiliyor.
Mayın tespitinde elektriksel sinyal yerine manyetik anomali yöntemi ve bu anomaliyi ölçecek pasif sensör kullanımının esas alındığı mayın dedektörünün, terör eylemlerinde sıkça kullanılan gömülü kara mayınlarının, tarama esnasında patlama riskini ortadan kaldırabilecek bir özellik arz ettiği belirtildi.
Üniversitemiz Mühendislik Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Fatih Işık, yaptığı açıklamada, geliştirdikleri mayın dedektörü prototipinin, sensör, sensörden çıkan sinyalleri işleyen bir kontrolör ve mini bir bilgisayar, sistemden gelen verileri yansıtan kapasitif dokunmatik ekran, analog-dijital bilgi alışverişini sağlayan ve tamamen kendi yazılımları olan ADC (analog-digital convertor), sistemin saatlerce çalışmasını sağlayacak batarya sistemi ve son olarak bunların bir arada tutacak, yine kendi tasarımları olan dedektör iskeletinin bir araya getirilerek tamamlandığı kaydetti.
Dedektör prototipinin iskeletinde, 19 mm’lik alüminyum kol ve ergonomik dedektör kol dayaması, dedektör bileşeni kutusu ve sensör tutacağının da bulunduğunu belirten Doç. Dr. Işık, şunları kaydetti:
“Gömülü kara mayınları yüzünden insanlar hayatlarını kaybetmekte veya sakat kalmaktadır. Gömülü kara mayınlarını tespit etmek bu yüzden fazlasıyla önem arz etmektedir. Şimdiye kadar literatüre geçen birçok başarılı mayın tespit yöntemi bulunmaktadır ancak bu yöntemlerin hepsinde aktif dedektör kullanılmaktadır. Aktif dedektörler, gömülü kara mayınını tespit ederken elektriksel sinyal göndererek bu işlemi gerçekleştirirler. Fakat gönderilen bu sinyal kara mayınının ateşleme mekanizmasını tetikleyebilmekte ve mayını patlatabilmektedir. Bu da insan hayatı için tehlikeli sonuçlara yol açmaktadır. Bizim geliştirdiğimiz mayında ise bu tehlikeli durumu ortadan kaldırmak için manyetik anomali yöntemi ve bu anomaliyi ölçecek olan pasif sensör kullanımını esas aldık.”
“Test aşaması başarıyla tamamlandı”
Manyetik anomali yöntemi ve orta hassasiyetli manyetik sensör uygulamaların temelinin, dış manyetik alana maruz kalan ferromanyetik karakteristikteki bir nesnenin, bulunduğu bölgedeki manyetik alanda oluşturduğu değişimlerin algılanmasına dayandığını dile getiren Doç. Dr. Mehmet Fatih Işık, şöyle devam etti:
“Manyetik malzemenin varlığında algılayıcının bulunduğu bölgedeki akı yoğunluğunun azalması, algılayıcıda elektriksel değişime sebep olmakta ve çıkış gerilimini değiştirmektedir. Bu değişimler yorumlanarak, manyetik özellikteki nesnenin yeri, boyutları ve tespit edilebiliyorsa karakteristik özellikleri hakkında bilgi edinilebilmektedir. Biz bu yöntemi kullanarak tamamen kendi tasarımımız olan mayın dedektör prototipine uyguladık.”
Daha önceki çalışmalarında test sistemi geliştirdiklerini şimdi ise arazide kullanılabilecek bir ürün haline getirdiklerini ve geliştirdikleri dedektörün test işlemlerinin de başarıyla sonuçlandığını belirten Doç. Dr. Işık, “Amacımız, özellikle terör örgütlerinin hain mayın tuzaklarına karşı yapılan arazi arama tarama faaliyetlerinde patlama riskini ortadan kaldırabilecek bir dedektör geliştirmekti. Önemli bir aşama kat ettik. Bütün bileşenlerini bir araya getirdikten sonra tamamladığımız mayın dedektörümüzün test aşamasını başarıyla tamamladık.” Bundan sonraki süreçte sıvı patlayıcılar üzerine de çalışmalar yapılacağını ifade etti.
